دکتر حسین شیرزاد معاون وزیر و رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

دکتر حسین شیرزاد معاون وزیر و رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در جلسه تبیین نظری چالش های تعاون روستایی در کشور گفت: شبکه تعاون روستایی کشور بستر ایجاد سرمایه اجتماعی در سکونتگاههای روستایی است. اعتماد، مشارکت، انسجام، ارتباطات، شبکه‌ها و آگاهی اجتماعی در روستاهای کشور به مثابه یک منفعت عمومی، پایه های سرمایه اجتماعی و ” دارایی های اجتماعی ” فعالیت‌های سازمان تعاونی روستایی را تشکیل میدهد که می‌توانند با تسهیل اقدامات هماهنگ ،کارآیی مناسبات بازاری و اقتصادی در جامعه روستایی را بهبود بخشند.

متأسفانه سرمایه اجتماعی در شبکه تعاون روستایی ایران به دلیل ذهنیت نخ نما و رخنه کردن فساد در سیستم صندوق‌های اعتباری در حال احتضار و سه عنصر تساهل و تسامح، تبعیض، فساد مالی ، عامل اصلی از بین بردن این اعتماد و شبکه‌های تعهد مدنی در درون شبکه تعاون روستایی شده است. امروزه شبکه های رسمی و غیر رسمی ارتباطات و مبادلات در جامعه روستایی در نوع “افقی” و “عمودی” اعم از مدرن یا سنتی، نیاز به دگردیسی دارد.

بنظر من مجموعه هنجارهای موجود در سیستم های اجتماعی- اقتصادی روستاها که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای جامعه روستایی طی ادوار متمادی و سبب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می شده، امروزه بنا به دلایل قابل تاملی از منظر ساختارهای حقوقی دچار نقصان گردیده است. مثلا تسهیم نامتوازن عامل قدرت بهمراه مداخلات نابهنگام دستگاه ها در فصول مختلف سال سبب اخلال در مبادلات مبتنی بر بازار آزاد در مناطق روستایی شده بطوریکه امروزه دیگر نهادهای سنتی و حتی مدرن روستایی نمی توانند رفتارهای اعضای خود را نظام مند و همگرا کنند.

بعبارت دیگر منافع ناشی از عضویت روستاییان در شبکه تعاونی های روستایی با سازه های حقوقی متعارف چندان برای کشاورزان جذاب و مفید واقع نمیشود یا این منافع کمرنگ و بی رمق شده اند. به نظر من طی۵۰ سال گذشته در مقاطعی تشکیل سرمایه اجتماعی در روستا آسیب پذیر شده حال اگر این مسئله را در کنار روند رو به نزول تزریق سرمایه در روستاها، سیر تشدید استهلاک زیرساختها و زیربناها، وقوع خشکسالی های مکرر، و خروج نیروهای جوان مولد روستایی از سکونتگاه های روستایی قرار دهیم به تحلیل صحیح تری از شرایط امروزین جامعه کشاورزی عضو تعاونیهای روستایی خواهیم رسید.

در هرحال باید داشته‌هایمان را نوسازی کنیم و باردیگر شبکه تعاون روستایی کشور را دستمایه اعتماد اجتماعی ، بالندگی نهادهای جمعی و فضاسازی جامعه مدنی در سکونتگاههای روستایی و متأثر از فضای اداری، سیاسی و قانونی قرار دهیم . باید با بازتولید سرمایه اجتماعی ، توانایی کشاورزان را در جهت افزایش ظرفیت ، پذیرش تفاوت‌ها و بهره‌مندی از منافع پایدار بواسطه احساس اعتماد ، امنیت، پیوندهای شغلی – همسایگی، پیمان‌های دوستی و خانوادگی ، عضویت در شبکه‌های تعاونی و ساختارهای حقوقی صنفی دیگر و تولید برون بودهایی که حاصل کنش‌های اصیل اجتماع روستایی است، تقویت کنیم.